انرژی زا
نوشابه انرژیزا (یا نوشیدنی انرژی زانوشیدنیهایی حاوی مواد محرکی مانند کافئین، تائورین و مواد گوناگونی مانند کربوهیدراتها (قندها)، ویتامینها، مواد معدنی، و طعم دهنده و آب میوه و گلوکورونولاکتون (یک ماده طبیعی که در بدن از تجزیه قند ساده گلوکز ایجاد میشود) هستند. معمولاً مصرفکننده پس از مصرف اینگونه نوشابهها انرژی زیادی میگیرند. یک قوطی نوشابهٔ انرژیزا معمولاً ۸۰ میلیگرم کافئین دارد. این نوشیدنیها به منظور افزایش سطح انرژی مصرفکننده تهیه میگردند
تاریخچه مصرف نوشیدنی انرژی زا
نوشابه های انرژی زا زیر گروه فعال صنعت نوشابه های اولیه هستند. در اصل پپسی برای تقویت انرژی به بازار عرضه می شد. اصطلاح کوکاکولا از دو ماده فعال مانند برگ کوکا و آجیل کولا گرفته شده است که هر دو محرک هستند. در سال ۱۹۰۴ به دلیل نگرانی از استفاده کوکائین در محصولات غذایی برگهای تازه کاکائو جایگزین آن شد.
در سال ۱۹۲۹ ، Lucozade Energy برای کمک به ریکاوری بدن در انگلستان تولید شد. در اوایل دهه ۱۹۸۰ ، این ماده به عنوان نوشابه انرژی زا برای تأمین انرژی از دست رفته شناخته می شد. منشأ این نوشیدنی به سال ۱۹۴۹ برمی گردد که ویلیام مارک سوارتز ، تاجر شیکاگویی نوشیدنی های غیر الکلی پر از ویتامین را به عنوان جایگزین نوشابه های قندی که کالری آنها صفر است ، تولید کرد. وی نوشیدنی تقویت کننده انرژی حاوی کافئین ، ویتامین های گروه B و قند نیشکر ایجاد کرد و برای تولید و توزیع نوشابه با چارلز گوردون از شرکت Tri-City Beverage همکاری کرد.
از سال ۲۰۰۲ ، روند بسته بندی نوشابه های انرژی زا در قوطی های بزرگتر افزایش یافت. در کانادا و ایالات متحده ، حداکثر کافئین در هر وعده در نوشیدنی های انرژی زا محدود بود. تولیدکنندگان با افزودن چند سروینگ در هر ظرف و بزرگ تر کردن اندازه ظرف ها مقدار کافئین را افزایش دادند.
در سال ۲۰۰۴ ، محصول شات انرژی که شاخه ای از نوشابه های انرژی زا است با تولید انرژی ۵ ساعته در ایالات متحده راه اندازی شد. پودرهای انرژی زا یا قرص های جوشان در سال ۲۰۰۷ برای تولید یک نوشیدنی انرژی زا با افزودن آن به آب تولید شدند و همچنان علیرغم محدودیت های اعمال شده این نوشیدنی ها تولید و به بازار عرضه می شود.
اجزاء تشکیل دهنده نوشیدنی انرژی زا
نوشابه هاب انرژی زا حاوی موادی هستند که برای افزایش انرژی و عملکرد ذهنی به بازار عرضه می شوند. تقریباً بسیاری از نوشیدنی های انرژی زا حاوی ماده کافئین برای تحریک عملکرد مغز و افزایش هوشیاری و تمرکز هستند. با این حال ، مقدار کافئین در هر محصول متفاوت است.
نوشیدنی های انرژی زا معمولاً حاوی چندین ماده دیگر نیز هستند که رایج ترین آنها شامل موارد زیر است:
شکر: معمولاً منبع اصلی کالری در این نوشیدنی ها است ، اگرچه برخی از آنها حاوی قند نیستند و کربوهیدرات کمی دارند.
ویتامین های گروه B :در تبدیل غذایی که می خورید به انرژی مورد استفاده بدن شما نقش مهمی دارند.
مشتقات اسید آمینه: به عنوان مثال تورین و ال- کارنیتین است. هر دو به طور طبیعی توسط بدن تولید می شوند و در چندین فرآیند بیولوژیکی نقش دارند.
عصاره های گیاهی: احتمالاً گوارانا برای افزودن کافئین بیشتر استفاده می شود در حالی که جینسینگ ممکن است اثرات مثبتی بر عملکرد مغز داشته باشد.
بر اساس مواد تشکیل دهنده قیمت نوشابه انرژی زا نیز متفاوت است. گفته می شود بهترین نوشابه انرژی زا هایپ است و نوشابه انرژی زا ایرانی نیز در بازار موجود است که معمولا قیمت کمتری دارد.
فواید نوشیدنی انرژی زا
اولین فایده نوشابه انرژی زا این است که احساس هوشیاری ، بیداری و بهره وری ایجاد می کند. در این نوشیدنی های مقدار استانداردی از کافئین در هر قوطی وجود دارد و در بیشتر موارد ، مصرف کنندگان دقیقاً می دانند چه مقدار کافئین دریافت می کنند ، که برای کسانی که سعی در کنترل مصرف کافئین خود دارند بسیار مفید است. استاندارد نوشابه انرژی زا در واقع همین مقدار کافئین است.
از آنجا که این نوشیدنی های به صورت سرد سرو می شوند ، می توان آنها را بسیار سریعتر از قهوه که معمولاً فقط به صورت گرم آن نوشیده می شود ، مصرف کرد. مصرف سریعتر منجر به ورود سریع کافئین به جریان خون می شود.
عطر و طعم قهوه و چای برای همه جالب نیست ، بنابراین نوشابه های انرژی زا برای افرادی مفید است که خواهان افزایش کافئین هستند اما قهوه یا چای را دوست ندارند. نوشیدنی های انرژی زا دارای طعم ها و گزینه های مختلفی هستند.
علاوه بر کافئین ، این نوشیدنی ها اغلب حاوی مواد انرژی زای دیگری مانند تورین ، ویتامین های گروه B ، جینسینگ و گلوکورونولاکتون هستند. اعتقاد بر این است که این ترکیبات اثرات کافئین را افزایش می دهد.
از آنجا که بیشتر نوشیدنی های انرژی زا به صورت سرد و گازدار سرو می شوند ، تأثیر سرحال کننده ای بر مصرف کننده دارند. از نظر بسیاری ، این باعث جذابیت بیشتر آنها نسبت به سایر نوشیدنی های کافئین دار است که معمولاً به صورت گرم و همراه با یک محصول لبنی مصرف می شوند.
در ضمن لازم نیست نوشیدنی های انرژی زا دم کرد که همین مسئله آنها را به یک محصول سریع تحویل کافئین تبدیل می کند.
نوشیدنی های انرژی زا راهی برای ریکاوری سریع پس از ورزش به دلیل وجود کافئین و کربوهیدرات فراهم می کند. بسیاری از ورزشکاران یک نوشیدنی سرد و سبک را بعد از تمرین در مقایسه با نوشیدنی گرم یا شیر ترجیح می دهند.
در حالی که کالری قهوه سیاه صفر است ولی افراد کمی قهوه سیاه می نوشند و اکثر افراد طعم آن را با شکر ، شیر ، خامه یا حتی کره افزایش می دهند. نوشیدنی های انرژی زا کم کالری زیادی در دسترس هستند که کافئین را بدون کالری و قند تحویل می دهند.
مضرات و عوارض نوشیدنی انرژی زا
نوشیدنی های انرژی زا حاوی مقدار زیادی کافئین و شکر هستند و معمولا قند زیادی دارند. تقریباً هر قوطی حاوی ۸-۱۰ قاشق چای خوری شکر است! در حالی که این قند در ترکیب با کافئین سطح قند خون شما را افزایش می دهد و باعث انفجار انرژی اولیه می شود ولی بعدا با افت ناگهانی سطح قند خون روبرو می شوید که دوباره احساس خستگی و بی حالی خواهید کرد.
نوشیدنی های انرژی زا برای ورزش مفید نیستند. آنها باعث کمبود آب بدن می شوند و به شما انرژی کمتری برای تمرین می دهند.
از نظر اسلام حکم خوردن نوشابه انرژی زا در صورتی که از مواد ناپاک تهيه نشده باشند و مست کننده نباشند و سلامتی بدن را تهديد نکنند مباح و جايز است. طبع نوشابه انرژی زا بر اساس ترکیبات بکار رفته در آن می تواند گرم یا سرد باشد.
آیا نوشابه انرژی زا برای کودکان ضرر دارد
تخمین زده می شود ۳۱٪ از کودکان ۱۲-۱۷ ساله به طور منظم نوشیدنی های انرژی زا مصرف می کنند. با این حال ، طبق توصیه های منتشر شده توسط آکادمی اطفال آمریکا در سال ۲۰۱۱ ، نوشیدنی های انرژی زا نباید توسط کودکان یا نوجوانان مصرف شوند.
استدلال آنها این است که کافئین موجود در نوشیدنی های انرژی زا کودکان و نوجوانان را در معرض خطر وابستگی یا اعتیاد به این ماده قرار می دهد و همچنین ممکن است اثرات منفی بر روی قلب و مغز در حال رشد داشته باشد.
متخصصان همچنین محدودیت های کافئین را برای این سنین تعیین کرده اند و توصیه می کنند نوجوانان بیش از ۱۰۰ میلی گرم کافئین در روز مصرف نکنند و کودکان کمتر از ۱۴/۱ میلی گرم کافئین به ازاء هر پوند (۲.۵ میلی گرم در کیلوگرم) از وزن بدن خود در روز مصرف کنند.
نوشابه انرژی زا را کی بخوریم
با توجه به چرخه های زیستی بدن انسان و مشخص شدن تاثیرات کافئین بر آنها اواسط صبح بین ساعات ۹:۳۰ صبح و ۱۱:۳۰ مصرف نوشابه انرژی زا بیشترین منفعت را خواهد داشت و باعث می شود انرژی قابل توجهی در انجام کارهای روزانه تان پیدا کنید.
در صورتی که پس از خوردن ناهار کارهای زیادی برای انجام دادن دارید برای از بین رفتن احساس کاهش سطح فعالیت بدن می توانید نوشابه انرژی زا را بین ساعت ۱:۳۰ و ۳:۳۰ مصرف کنید.
پیش از ورزش نیز مصرف یک نوشابه انرژی زا انتخابی سالم و لذت بخش است که توانایی بدن شما را در حین فعالیت های بدنی افزایش می دهد.